اگر من با شما ارتباط برقرار کنم، میتوانم از هر یک از سه حالات نفسانی خود که انتخاب میکنم شما را مورد خطاب قرار دهم و شما نیز میتوانید با هر یک از حالات نفسانی خود پاسخ دهید. این تبادل ارتباطی یک رابطه متقابل نامیده میشود.
زمانی که من و شما در یک رابطه متقابل قرار میگیریم، من با علائم رفتاری خاص خودم حضور شما را درک میکنم و شما نیز با علائم رفتاری خود حضور من را درک میکنید. به زبان تحلیل رفتار متقابل هر نوع عملی که درک حضور دیگری در آن وجود داشته باشد، نوازش نامیده میشود. انسانها برای اینکه بتوانند حالت خوب روحی، روانی و جسمی خود را حفظ کنند، نیاز به نوازش دارند. وقتی که افراد به صورت گروهی یا دو نفری با یکدیگر در رابطه متقابل قرار میگیرند اوقات خود را به شکل های مختلف خاصی، که میتواند تقسیم بندی و تحلیل گردد، میگذرانند. این همان چیزی است که ما در تحلیل رفتار، تحلیل «سازماندهی زمان» مینامیم.
پیش نویس زندگی
هر یک از ما در دوران کودکی داستان زندگی خود را مینویسیم. این داستان آغاز، میانه و پایانی دارد. ما طرح اساسی این داستان را در دوران کودکی، قبل از آنکه بتوانیم بیش از چند کلمه ادا کنیم مینگاریم. وقتی کمی بزرگتر شدیم جزئیات بیشتری به این داستان اضافه میکنیم. عمده این داستان تا ۷ سالگی نوشته میشود. ما میتوانیم این داستان را بعدها در دوران بزرگسالی مورد تجدید نظر قرار دهیم. ما به عنوان فرد بزرگسال معمولا از داستان زندگی که برای خود نوشتهایم آگاهی نداریم؛ با این وجود احتمالاً تا به آخر به انجام آن وفادار خواهیم ماند. بدون آگاهی از داستان زندگی احتمال دارد که زندگی خود را بر اساس آن بنا نموده و به سوی صحنههای پایانی که در دوران کودکی نوشته شده است (تصمیمات دوران کودکی) پیش رویم. داستان زندگی که ما از آن آگاهی نداریم در نظریه تحلیل رفتار متقابل «پیش نویس زندگی» نامیده میشود.
در تحلیل پیش نویس زندگی، از مفهوم آن در مییابیم که چگونه افراد میتوانند ناآگاهانه برای خود مشکلتراشی کنند یا چگونه میتوانند به حل مشکلات خود بپردازند.